وبلاگ

همزمان با افزایش جمعیت نیاز به آب سالم و قابل شرب روند صعودی داشته و از سویی منابع آب سطحی نیز با مسئله آلودگی و تغییرات حجمی در طول زمان روبرو هستند، درنتیجه نگاه برنامه­ ریزان به‌سوی منابع آب­های زیرزمینی که منابع حیاتی آب در مناطق خشک و نیمه‌ خشک محسوب می­شوند، سوق یافته است. منابع آب زیرزمینی بعد از یخچال­ها و پهنه­های یخی، بزرگ­ترین ذخیره آب شیرین زمین را تشکیل می­ دهند و یکی از منابع مهم تأمین آب شیرین انسان هستند (Freeze & Cherry, 1979). لزوم شناخت و بهره ­برداری بهینه از آب­های زیرزمینی ازآنجا ناشی می­ شود که این منابع 99% از کل آب­های شیرین قابل‌ دسترس را تشکیل می­ دهند (کوثر، 1364). علاوه بر این در بسیاری از کشورهای واقع در نواحی خشک و نیمه‌ خشک بیش از 80% منابع آب مورداستفاده را تشکیل می­ دهند (صداقت، 1372). در سال­های اخیر با افزایش روزافزون جمعیت، توسعه صنعت، رشد شهرنشینی و به‌تبع آن افزایش تقاضا به مواد غذایی، بهره ­برداری از منابع آب چندین برابر بیشتر از گذشته است به‌طوری‌که میزان بهره­کشی و مصرف آب­های زیرزمینی بیشتر از میزان تغذیه این منابع شده است، به‌عبارت‌دیگر ورودی سیستم آب زیرزمینی از خروجی آن کمتر شده و سیستم با بیلان منفی دارای پس‌خوراند مثبت و در حال اضمحلال است؛ بنابراین شناسایی و تعیین مناسب­ترین مکان جهت این مهم از اهمیت به سزایی برخوردار است. مدیریت منابع آب مجموعه ­ای از اقدامات متعدد مدیریتی است که باهدف بهره ­برداری بهینه از منابع آب و کاهش خسارت اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی صورت می­گیرد. کشور ایران به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و ناهمواری­های بسیار پراکنده و شرایط اقلیمی و وضعیت ریزش­های جوی، از مناطق خشک و نیمه‌ خشک جهان به شمار می­رود. ولی همین مقدار بارندگی نیز پراکنش زمانی و مکانی مناسبی ندارد. به‌طوری‌که یک‌سوم بارندگی در بیش از نیمی از کشور (در کویر مرکزی) و یک‌سوم در سطحی حدود 10% از مساحت کل کشور و یک‌سوم بقیه در سایر نقاط نازل می­ شود (اصغر پور، 1383). بدین لحاظ محدودیت منابع آب از دیرباز موردتوجه ایرانیان بوده است. با توجه به اینکه آب­های زیرزمینی 99% از کل آب شیرین قابل‌استفاده را تشکیل می­ دهند (اکبرپور، 1388) و از طرفی هم بسیاری از مناطق کشورمان ازنظر اقلیم جزو اقلیم خشک می­باشند، بخش بزرگی از تأمین آب خود را از منابع زیرزمینی تأمین می­ کنند. تخلیه آب زیرزمینی و عدم جایگزین شدن آب این منابع یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی است که جوامع بشری مخصوصاً کشورمان با آن روبرو است. یکی از شیوه ­های برطرف نمودن چالش­های مرتبط با تراز منفی آب­های زیرزمینی، مطالعه و اجرای پروژه­ های تغذیه مصنوعی در حوزه هایی است که از این بابت با مشکل مواجه شده ­اند. تغذیه مصنوعی آبخوان­ها یکی از روش­هایی است که می ­تواند بخشی از آب خارج‌شده از زیرزمین را جایگزین نماید. تغذیه مصنوعی عبارت است از اضافه شدن آب به منابع آب زیرزمینی (سلطانی و عابدی، 1389) و یا واردکردن آب به یک سازند نفوذپذیر باهدف تغذیه سفره آب زیرزمینی و به‌منظور استفاده مجدد از آن با رژیم و کیفیتی متفاوت که به‌وسیله ایجاد تأسیسات اضافی یا تغییراتی در شرایط طبیعی منطقه ایجاد می­ شود (حبیبی و همکاران، 1391). منظور از این تعریف اضافه شدن هر آبی به آبخوان بدون در نظر گرفتن اصل و منشأ آن است. مسائل تصمیم‌گیری مدیریت منابع آب به دلیل وجود معیارها، شاخص ­های متعدد تصمیم­گیری، مسائل پیچیده­ای هستند. برای دستیابی به یک هدف مشخص راه ‌حل ‌های متعددی وجود دارد که هریک ارجحیت­های متفاوتی را برای مسائل مختلف همچون زیست‌محیطی، اجتماعی، سیاسی و سازمانی تأمین می­نمایند. این الزامات طبعاً موجب استفاده از روش­های تصمیم ­گیری چندمعیاره (MCDM[1]) می­ شود که هدف آن انتخاب بهترین جواب از بین راه ‌حل ‌های مختلف است. خرید اینترنتی فایل کامل : تغذیه مصنوعی به چندین روش می ­تواند صورت بگیرد، در تقسیم ­بندی که توسط اسکانلون[3] و همکاران در سال 2002 برای کمی کردن تغذیه انجام شد، تغذیه به‌صورت مطالعات سطحی، مطالعات نواحی اشباع و مطالعات مناطق غیراشباع طبقه ­بندی شد (Xu & Beekman, 2003؛ Scanlon et al., 2002)، همچنین بلدچی و همکاران (1389) روش­های تغذیه مصنوعی را به سه روش سطحی (استخرهای مخصوص، فارر، بستر رودخانه، پخش سیلاب، آبیاری یخ آب، دگار، تورکینست، سد زیرزمینی و پیتینگ)، تغذیه به‌وسیله چاه و تغذیه القایی یا تغذیه به وسیله پایین آوردن سطح آب زیرزمینی تقسیم ­بندی کرده ­اند. بهره ­برداری هرچه بهتر از منابع آب مستلزم تعیین محل مناسب برای اجرای طرح­های تغذیه مصنوعی است. برای مکان­ یابی پروژه­ های تغذیه مصنوعی باید مطالعات خاصی انجام گیرد. این مطالعات شامل مطالعات توپوگرافی، هیدرولوژی، هیدروژئولوژی، زمین‌شناسی، اقتصادی- اجتماعی و پوشش گیاهی می­باشد.