:
بشر در بسیاری از میدانهای فعالیتی خود، بخصوص مسائل عمرانی، اقتصادی ، اجتماعی و منابع طبیعی با مشكل ناپایداری دامنهها مواجه میباشد. وقتی پایداری شیبی از بین برود، ممكن است انواع مختلف حركات توده ای اتفاق بیافتد.
زمینلغزشها و حركات دیگر دامنهای توجه انسان را به اندازه سایر پدیدههای طبیعی غیرقابل كنترل مانند زلزله، آتشفشان و یا سیل به خود جلب كرده است، چرا كه جان و مال او را تهدید كرده و خسارات جبرانناپذیری را به سازهها، تأسیسات و منابع طبیعی وارد مینماید. وقوع زمینلغزشها ممكن است تحت تأثیر فعالیتهای انسانی مانند جنگل زدائی و اجرای ساختوسازهای غیراصولی باشد .
از آنچه كه در بالا گفته شد، میتوان نتیجه گرفت كه مطالعه پدیده لغزش هم از نظر تئوری و هم عملی مهم میباشد. چنانكه یک ارزیابی كلی خسارات و زمینلغزش در دنیا نشان میدهد كه تلفات جانی و مالی وارده از آنها از سایر بلایای طبیعی بیشتر میباشد.
1- طرح و بیان مسأله
هر ساله حوادث طبیعی به خصوص زمینلغزش و حركت های دامنهای در روستاهای شمال هشتجن علاوه بر وارد آوردن خسارت های مالی فراوان، مشكلات دیگری نظیر نگرانی مردم و مسئولین را بوجود آورده و اجرای برنامههای عمرانی را با مشكل مواجه كرده است. این پژوهش به منظور بررسی عوامل مؤثر در زمینلغزشهای منطقه و استفاده از نتایج آن در برنامه ریزی های مختلف از قبیل توسعه ساخت و سازها، كشاورزی، فعالیت های اقتصادی، حفظ منابع خاك و زیست محیطی و غیره انجام گرفته است. اكر چه در شمال هشتجین لغزشهای فراوانی وجود دارد و هر ساله به تعداد آنها افزوده می شود ولی در این پژوهش فقط تعداد محدودی لغزش شناسایی و با مطالعات صحرائی و آماری با بهره گرفتن از نرم افزارهای كامپیوتری به روش رگرسیون بررسی گردید . با تهیه نقشه خطر لغزش میزان تاثیر آنها بر ابنیه ها مورد ارزیابی قرار گرفته و با توجه به نوع عوامل موثر در وقوع لغزش های منطقه و خسارت های وارده بر منابع طبیعی و مصنوعی راهكارهای عملی و مناسب جهت كاهش خسارات مستقیم و غیر مستقیم آنها پیشنهاد خواهد شد.در بررسی پدیده زمین لغزش این فرضیه مطرح است که عوامل موثر بخصوص عوامل اقلیمی در این امر در گذشته و حال کدامها هستند و آیا می توانند در آینده نیز در جهت ایجاد زمین لغزش موثر واقع شوند و علل اساسی عدم نا پایداری دامنه ها و زمین لغزش چیست؟سوال دوم این است که وقوع این حرکات چه تاثیری بر ابنیه های منطقه داشته و چگونه برنامه ریزی محیطی را تحت تاثیر قرار می دهد ؟ بنابراین بررسی حرکات دامنه ای و زمین لغزه ها ما را در ارزیابی چگونگی استفاده بهینه از اراضی و مناطق مستعد که از امکانات و شرایط بالقوه ای جهت برنامه ریزی توسعه ای برخوردار هستند یاری می دهد و مكان گزینی مناسب را در برنامه ریزی محیطی تعیین می كند.
2- تعریف مفاهیم
-زمین لغزش:
خرید اینترنتی فایل کامل :
حركات توده ای بخشی از سازندهای پوششی دامنه ها ، بر اثر عواملی مانند باران شوئی ، زمین لرزه و نیروی كشش زمین و…را زمین لغزش گویند (جعفری 1379) كه بر دو گونه منفرد و پهنه ای تقسیم می شود :
لغزش منفرد: –
زمین لغزش منفرد تودهای از خاك و سنگ است كه معمولاً تمامی قسمتهای آن دریک زمان یا محدوده زمانی معین به سمت پایین حركت كرده و محدوده آن مشخص است .
– زمین لغزش پهنه ای:
مناطق دارای زمین لغزههای كوچك اما پراكنده كه وسعت زیادی از دامنه را تحت تأثیر قرار میدهند . تفاوت این حركتهای لغزشی با زمین لغزش های منفرد، مشكل تفكیک محدوده دقیق و مشخص برای آنها میباشد .
– سنگ(Rock): به مصالح سنگی سفت و سختی كه قبل از حركت بطور طبیعی در محل خود قرار داشته است، گفته میشود كه بخشی از سنگكره را تشكیل داده است .
– خاك (Soil): قسمت سطحی پوسته زمین كه در اثر عوامل فیزیكی و شیمیایی و حیاتی بوجود می آید كه شامل تمام تجمعات سست، سخت نشده و یا با سیمان ضعیف، از ذرّات جامد متشكل از دانههای (سنگ یا كانی) نابرجا و برجا، همراه با حبابهای هوا یا سیالات بین ذرهای میباشند. (جعفری 1379)
– لغزش چرخشی:
حركت نسبتاً آرام بلوك یا بلوكهای چسبنده خاكی،سنگی یا مخلوط آنها درطول یک سطح گسیختگی مشخصاً قوسی شكل را لغزش چرخشی میگویند. مشخصه بارز لغزشهای چرخشی، سطح گسیختگی نسبتاً دورانی و چرخشی آنهاست.
-لغزش انتقالی:
معمولاً لغزشهای چرخشی در شیبهائی رخ داده است كه از نهشتههای رسی، سازندهای شدید آلتره و سنگ یا خاك را در طول سطح گسیختگی مشخصاً صفحهایی شكل، لغزش انتقالی نامیده شدهاند. لغزشهای انتقالی در طول سطوح لایهبندی، گسلهها، تركها یا شكافهایی كه تقریباً موازی سطح زمین هستند رخ میدهد.
– حركت:
حركت شامل تغییر شكل برشی و جابجایی در امتداد یک یا چند سطح میباشد. لغزشها خود میتوانند به صورت لغزشهای چرخشی، انتقالی و یا تركیبی باشند، كه تمایز بین آنها در تحلیل پایداری و طراحی روش كنترل، حائر اهمیت است. (جعفری 1379)
3- اهداف و ضرورت پژوهش
اهداف اصلی این تحقیق ، بررسی و شناخت علل وقوع زمینلغزش و تعیین مناطق آسیبپذیر جهت برنامه ریزی های توسعهای بوده كه در راستای این اهداف میتوان به منظورهای زیر نیز دست یافت.
1)تهیه شناسنامه مشخصات برای لغزشهای مهم و اصلی و همچنین تهیه و ارائه نقشههای دقیقتر از جمله زمینشناسی، ژئومورفولوژی ، تكنونیكی، پراكنش لغزشها، پوشش گیاهی، جهت شیب، زاویه شیب و…
2)شناساندن ضرورت و اهمیت توسعه مطالعات و بررسیهای زمینشناسی و ژئومورفولوژیكی در مناطق مستعد جهت برنامه ریزی های توسعه محیطی.
3)ارائه راهحلهای مناسب برای كنترل و تثبیت مناطق لغزشخیز و یا به حداقل رساندن خسارتهای حاصل از آنها.
4)ارتقاء سطح آگاهی ساكنین منطقه و ترویج اجرایی راهحلهای مناسب جهت كاهش خسارات
5) تعیین نقش وقوع لغزش در برنامه ریزی محیطی در این منطقه
6) شناخت و بررسی مکانیسم خسارات وارده بر ابنیه ها و منابع طبیعی در منطقه.
