وبلاگ

:

بیکاری و وضعیت نامطلوب اشتغال در کشور، از جمله چالش های جدی اقتصاد ایران به شمار می رود و بین فرصتهای موجود شغلی در کشور و خیل عظیم بیکاران و جویندگان کار هیچ تناسب و توازنی بر قرار نیست، مفهوم بیکاری در مناطق روستایی تا حدودی با بیکاری در مناطق شهری تفاوت دارد؛ زیرا در مناطق روستایی علاوه بر بیکاری در نتیجه رشد جمعیت بالاتر محدودیت ساختارهای اقتصادی و سرمایه، افزون از جوامع شهری است. قبل از اینکه مردم بتوانند کاری را شروع کنند باید دارای سرمایه باشند، وجود سرمایه عامل مهمی است که می تواند ابزاری برای خود اشتغالی باشد. در تحقیق حاضر به بررسی وام های خود اشتغالی در ایجاد فرصتهای شغلی در نواحی روستایی( نمونه روستاهای شهرستان لنگرود) پرداخته شده است، نوع تحقیق کاربردی، روش تحقیق توصیفی تحلیلی، و جامعه آماری تحقیق تمام روستاهای شهرستان لنگرود می باشد، با توجه به گستردگی منطقه مورد مطالعه، افراد با بهره گرفتن از روش نمونه گیری سیستماتیک منظم انتخاب شدند. در تحقیق حاضر، روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و میدانی ( پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده) و روش تجزیه تحلیل اطلاعات هم با بهره گرفتن از آمار توصیفی( میانگین و توزیع فراوانی) و آ مار استنباطی ( ضریب همبستگی شامل اسپرمن، آماره t  تک نمونه، خی دو ، وی کرامر، فریدمن استفاده شده است.نتایج تحقیق نشان می دهد که بین میزان تحصیلات و موفقیت در ایجاد شغل رابطه معناداری وجود دارد و هم چنین نتایج بررسی نشان می دهد که بین میزان مبلغ وام خود اشتغالی و ایجاد مشاغل در مناطق روستایی رابطه مثبتی وجود دارد و نیز از نظر دریافت کنندگان وام تفاوت معناداری بین اثرات وام وجود دارد.

فصل اول: طرح تحقیق

پیشگفتار:

با توجه به موارد گفته شده، تحقیق حاضر با هدف بررسی اثرات وام های خود اشتغالی، در 5 فصل و به شرح زیر است؛

فصل اول شامل چارچوب کلی تحقیق در ارتباط با وام های خود اشتغالی می باشد. فصل دوم مبانی نظری تحقیق است، در این فصل به بررسی تعاریف و مفاهیم اعتبارات و مکاتب، و سپس به بررسی مفاهیم و تعاریف خود اشتغالی و تجارب کشورهای موفق در این زمینه و همچنین تجارب و انواع اعتبارات روستایی در ایران پرداخته شده است. در فصل سوم به بررسی ویژگی های جغرافیایی منطقه مورد مطالعه در سه بعد طبیعی، انسانی، اقتصادی پرداخته شده است. فصل چهارم، شامل تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده در مطالعات میدانی می باشد، در فصل پنجم هم به آزمون فرضیات تحقیق پرداخته شده است.

1-1- طرح مسئله

بیکاری و وضعیت نامطلوب اشتغال در کشور، از جمله چالش های جدی در اقتصاد ایران به شمار می آید و بین فرصت های موجود شغلی در کشور و خیل عظیم بیکاران و جویندگان کار هیچ تناسب و توازنی بر قرار نیست. آمار به دست آمده حاکی از آن است که روز به روز برخیل بیکاران افزوده شده و دولت را با حجم عظیم تقاضا برای ورود نیروی کار به بازار کار مواجه می سازد. مفهوم بیکاری در مناطق روستایی تا حدودی با بیکاری در مناطق شهری تفاوت دارد؛ زیرا، درمناطق روستایی علاوه بربیکاری طبیعی در نتیجه رشد جمعیت بالاتر محدودیت ساختار های اقتصادی و سرمایه، افزون از جوامع شهری است. عواملی همچون تقاضای ناکافی برای نیروی کار، عدم تعادل بین فرصت های اشتغال و توانایی های افراد، نهاده های نامناسب و نابسامانیهای بازار از جمله علل بیکاری به شمار می آیند (یاسوری ، 1386 :132). استفاده بهینه از منابع و امکانات موجود به منظور بر آورده ساختن نیاز ها و خواسته های بشری از جمله افزایش تولید در آمد، اشتغال رفاه، جامعه و… جز مهم ترین هدف های توسعه هر کشور محسوب می شود. برای این منظور معمولا سعی می شود تا به کار گیری سیاست ها و ابزار های اجرایی گوناگون،  در برنامه های توسعه بر این هدف دست یافت.

راهبرد اعتبارات خرد از دهه 1990، به صورت راهبردی فراگیر جهت دستیابی به توسعه روستایی مورد استفاده بسیاری از کشورها در حال توسعه قرار قرار گرفت. در ایران نیز، از دهه 1370 این رویکرد جهت دستیابی به اهداف برنامه های توسعه مورد توجه برنامه ریزان قرار گرفته است. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی این راهبرد به

خرید اینترنتی فایل کامل :

 صورت گسترده از دهه 1380 برای حل مشکلات مناطق روستایی کشور مانند بیکاری، مسکن نامناسب و مهاجرت مورد توجه واقع شده است؛ برنامه های آن روز به روز  در حال گسترش است. در پژوهش حاضر، ما به بررسی تأثیر وام های خود اشتغالی در ایجاد فرصت های شغلی نواحی روستایی (نمونه شهرستان لنگرود ) می پردازیم در اینجا ذکر این نکته ضروری است که در این پژوهش هدف ما بررسی تنها آن بخش از ارائه اعتبارات خرد پرداخته شده (اعتبارات کم تر از 100میلیون ریال ) مورد بررسی قرار می دهیم. برای انجام این پژوهش، اطلاعات مربوط به اعتبارات خرد از سال 1385 تا 1391 مربوط به شهرستان لنگرود می باشد.

شهرستان لنگرود از جمله شهرستان هایی استان گیلان است که در طی سالهای اخیر موسسات و نهادهایی مانند صندوق مهر امام رضا، کمیته امداد، بهزیستی، بانک کشاورزی در روستاهای آن وام های خود اشتغالی را در اختیار روستاییان قرار داده اند. در تحقیق حاضر به بررسی آثار و نتایج اعطای این اعتبارات بر خانوارهای روستایی این شهرستان در قالب سوالات زیر پرداخته خواهد شد.

1ـ آیا این بخش از اعتبارات خرد (وام های خود اشتغالی) تأثیری درایجاد اشتغال داشته است یاخیر؟

2ـ آیا تأثیر وام های خود اشتغالی در ایجاد مشاغل در بخش های کشاورزی، خدمات، صنعت متفاوت است؟

3ـ آیا وام های خود اشتغالی منجر به اشتغال دائم  در نواحی روستایی شده است؟

4ـ آیا میزان مبلغ وام خود اشتغالی برای ایجاد یک شغل کافی بوده است؟

5ـ آیا وام گیرندگانی که دارای تحصیلات دانشگاهی بالاتر می باشند در ایجاد شغل موفق تر بوده اند؟

6ـ آیا وام های خود اشتغالی بر توانمندسازی افراد بیکار مؤثر بوده است؟

2-1- ضرورت تحقیق

جوامع روستایی شهرستان لنگرود دارای نظام فرهنگی و اجتماعی مستقلی هستند که در اثر عوامل مختلفی از جمله مسائل طبیعی، اجتماعی، سیاسی شکل گرفته اند با توجه به اینکه زمینه اصلی فعالیت در روستاهای شهرستان لنگرود که به علل مختلف از جمله کوچک بودن واحد های تولیدی، فساد محصولات کشاورزی، عدم وجود امکانات نگهدارنده مانند سرد خانه، کمبود وسائل حمل ونقل، زیادی بار تکفل خانوار و محدود بودن سرمایه گذاری دولت در روستاها و پایین بودن مقدار سرمایه و پس انداز در روستا ها سبب فقر روستاییان شده است. منظور از اعتبارات خرد که در دنیا سابقه 30 ساله دارد این است که به منظور رفع محرومیت فقر، وام های کوچک در اختیار گروه های کم در آمد، جهت انجام فعالیت های کوچک همراه ارائه مهارت و تکنولوژی مورد نیاز قرار می گیرد در صورتی که اقشار کم درآمد روستاها نتوانند درآمد مورد نیازشان را تأمین کنند مهاجرت، تخریب محیط زیست اجتناب ناپذیر خواهد بود. برای کسب درآمد داشتن یک شغل ضروری است و برای کسب شغل نیز امکانات ویژه ای لازم است. قبل از اینکه مردم بتوانند کاری را شروع کنند باید دارای سرمایه باشند وجود سرمایه عامل مهمی است که می تواند عوامل دیگر را نیز تهیه کند از آن جا که اهداف اعتبارات خرد بالا بردن میزان تولید و افزایش اشتغال و تثبیت مالی  مشاغل دارای بحران مالی بالا برای میزان تولید و افزایش سطح در آمد و تواناسازی روستاییان به ویژه برای گروه های آسیب پذیر می باشد. در نواحی روستایی که بیکاری اعم از آشکار و پنهان در سطح وسیعی از اقشار جامعه به خصوص جوانان و زنان روستایی وجود دارد و از طرف دیگراز آن جایی که در صد بالایی از افراد روستایی در نیمه دوم سال در بیکاری به سر می برند ضرورت تأمین اعتبارات جهت ایجاد فرصت های شغلی برای نیروی کار عظیم فراوان روستایی کاملا احساس می شود. این اعتبارات با میزان وام های کوچک می تواند، باعث پدید آمدن فعالیت کوچک و جدید در روستا شوند و از این راه ضمن پدید آمدن اشتغال به دریافت کننده، تسهیلات مورد نظر وضعیت اقتصادی خانوار را با توسعه سرمایه گذاری ها و پس انداز متحول سازد و باعث کاهش بیکاری و وابستگی روستاییان به محصولات کشاورزی از طریق ایجاد مشاغل جنبی  در کنار فعالیت های کشاورزی و توانمند سازی و کمک به کار آفرینی در مناطق روستایی شود.

امروزه با توجه به پائین بودن تمرکز سرمایه در روستاهای ایران ضرورت تحقیق و بررسی اثر بخشی و میزان تأثیر این راهبرد جهت کاهش مشکلات نواحی روستایی ایران امری لازم و ضروری می باشد.

نفت، گاز و مشتقات آن ها نه تنها در برآوردن نیازهای انسان در زمینه سوخت، انرژی و الیاف نقشی بنیادی دارد، بلکه پیدایش و تکامل صنایع گوناگون مهمی را موجب شده اند که به پاره‌ای از آنها اشاره می‌شود. همزمان با پالایش نفت خام، کاربرد موتورهای درون سوز جنبه عمومی به خود گرفت و میلیون ها ماشین بنزین سوز به بازار عرضه شد.

اتم های کربن و هیدروژن به طور حیرت آوری می‌توانند ضمن ترکیب شدن با یکدیگر، تعداد فوق العاده زیادی از ترکیبات هیدروکربنی زنجیری و حلقوی آروماتیکی را به وجود آورند، به طوری که تا کنون هیدروکربنی که در ساختار مولکولی آن ۶۰ اتم کربن شرکت داشته باشد، ردیابی شده‌است. از طرفی با افزایش تعداد اتم های کربن بر تعداد ایزومرهای هیدروکربنی نیز افزوده می‌شود. به طور مثال هیدروکربنی که ۳۰ اتم کربن داشته باشد، می‌تواند بیش از چهار میلیارد ترکیب هیدروکربنی ایزومر تشکیل دهد. علاوه بر این، با توجه به اینکه در نفت خام، ترکیبات هیدروکربنی سیر شده نیز فراوان اند، تعداد ترکیب های موجود در آن، فوق‌العاده زیاد و گوناگون است. این گوناگونی با شرکت اتم های دیگر مانند گوگرد، نیتروژن و اکسیژن در زنجیر هیدروکربن ها به مراتب بیشتر می‌شود.

میدان های گازی را می توان به میادین نفتی تشبیه نمود که در آن لایه های نفتی که عمدتا متشکل از هیدروکربورهای C5  به بعد می باشد، درمقایسه با مقادیر گاز قابل استحصال، بسیار کم وجود دارد. با این وجود هنگام بهره برداری از میدان های گازی از هریک از واحدهای تولیدی به مقدار قابل ملاحظه ای مایعات نفتی بدست می آید که در میدان های مختلف متفاوت خواهد بود. بنابراین میعانات گازی^[1] یکی از محصولات جانبی استخراج گاز از چاه های گاز می باشند. میعانات گازی مایع‌های

خرید اینترنتی فایل کامل :

 هیدروکربنی جداشده از گاز طبیعی اند که در پی تغییرات فشار و دما در گاز تولیدی از میدان‌های گازی، پس از انتقال به جداکننده‌های سطحی حاصل می‌شوند.[1]

شکل 1- 1مراحل جداسازی میعانات گازی از گاز حاصله از میادین گازی [25]

میعانات گازی بر خلاف بوتان و پروپان نیازمند شرایط ویژه برای مایع ماندن نیستند و به شیوه‌های مختلف قادر به تبدیل به نفت سبک، بنزین، سوخت جت و غیره هستند. در قیاس با پالایشگاه نفت خام، در پالایشگاه میعانات گازی، فرایندهای تبدیلی و پالایشی كمتر است بنابراین هزینه سرمایه گذاری آن کمتر از هزینه سرمایه گذاری پالایشگاه نفت خام است.

این محصول به دلیل داشتن ارزش حرارتی بالا از اهمیت قابل توجه ای  برای صادرات برخوردار می باشد. به گونه ای که صادرات آن می تواند هزینه سرمایه گذاری اولیه یک پالایشگاه گازی را در ظرف مدت زمان کوتاهی برگرداند به شرط آنکه مشخصه فنی مطلوب را داشته باشد.[26]

کشور ایران با دارا بودن میادین وسیع گازی و با ذخایر قابل برداشت 1/33 تریلیون مترمکعب گاز دارای 18% از گاز کل جهان و دومین کشور در ذخایر گازی تا سال 2012 میلادی می باشد. با توجه به حجم بالای مقادیر گازی، انتظار در برداشت میزان بالایی از میعانات گازی نیز وجود خواهد داشت.

بیشترین میزان تولید میعانات گازی ایران از میدان گازی پارس جنوبی^[2] می باشد. این میدان گازی، بزرگ‌ترین منبع گازی است که بر روی خط مرزی مشترک ایران و قطر در خلیج ‌فارس و در فاصله 105 کیلومتری ساحل جنوبی ایران قرار دارد. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که بیش از 14 تریلیون متر مکعب گاز طبیعی و افزون بر 18 میلیارد بشکه میعانات گازی را در خود جای داده است.

مبنای قدرت وحیات در دنیای کنونی به میزان برخورداری از علم ودانش باز می­گردد. امروزه غالب جهت­گیری­های دنیا به سمت تولید و توسعه علم و فناوری است و کشورهای توسعه یافته، در حال انتقال از جامعه صنعتی به جوامعی هستند که آن را جامعه اطلاعاتی یا جامعه علمی می­نامند و سلاح علم به سلاحی راهبردی در این کشورها تبدیل شده است. امروزه توسعه علمی نمونه ­ای از اقتدار ملی کشور و بستری برای توسعه در کلیه امور است. بالا بردن شناخت و معرفت جامعه در همه زمینه­ها بیش از پیش، نیازمند توسعه علمی است و برای تحقق توسعه علمی باید زمینه تولید علم را فراهم کرد. امروزه نقش تولید علم و انجام پژوهش از یک عامل فزاینده رفاه فراتر رفته و به تنها راه باقی ماندن در عرصه­ حیات و حضوری مؤثر در دنیای پرتکاپوی تکنولوژی وپیشرفت مبدل شده است.پژوهش و تولید علم از نیازهای مسلم و اساسی هر جامعه­ای می­باشد. بررسی سیاست­ها و برنامه­ های توسعه­ کشورهای صنعتی گویای این واقعیت است که این کشورها به اهمیت و جایگاه علم و فناوری واقف بوده واین دورا محور توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی خود تلقی کرده ­اند( نوروززاده،1388).

تلاش برای تولید و توسعه علم با توانمندی و قدرتمندی کشورها در حوزه ها و عرصه ­های مختلف پیوند خورده است. بدین­سان آینده کشورها و توسعه یافتگی آن­ها با تولید علم، بسط و بهره­مندی آن کاملاً مرتبط است و برتری کشورها نسبت به هم به علم، نتایج وکاربردهای آن بستگی دارد.بی­تردید می­توان اذعان داشت که استقلال و توسعه هر کشوری به استقلال علمی و فناوری آن وابسته است. تولید علم که خود ناشی از استقلال است اقتصادی پررونق و دانش­محور را رقم خواهد زد. امروزه تولید دانش و ایجاد مهارت­ های لازم جهت بهره ­برداری ازآن محور یک هدف اساسی وتعیین کننده برای همه کشورهاست. براین اساس ایران نیز مانند سایر کشورها خود را نیازمند پیشرفت در حوزه علم و فناوری می­داند.( همان منبع)

1-1 بیان مسأله

پژوهش در کنار فعالیت­های آموزشی از کارکردهای مهم و مورد انتظار از اعضاء هیأت علمی دانشگاه می­باشدپژوهش همواره باید با جدیت، شكیبایی، مطالعه وسیع، تردید علمی، علاقه و كاوش مستمر همراه بوده و زمینه توصیف، تبین، پیش‌بینی، كنترل پدیده‌ها و گسترش دانایی را فراهم سازد. امروزه پژوهش مهم‌ترین شاخص توسعه‌یافتگی جوامع برای رسیدن به جامعه دانایی محور است و راهی برای به وجود آوردن فناوری، توسعه، پیشرفت و افزایش توان تولید می­باشد. لذا ارج نهادن به مقام پژوهشگران، شناسایی و طرح مشكلات آنان برای ارتقاء سطح پژوهش جزء الزامات به شمار می‌رود(امیری،1381).

آنچه امروز در میان دست­اندرکاران مورد بحث می­باشد این مطلب است که؛ چه عواملی موجب رکود فعالیت­های تحقیقاتی در دانشگاه­ های ما می­گردد. عوامل مختلفی مانع تحقق این امر مهم می‌شوند كه از عوامل بازدارندة پژوهش در دانشگاه‌هاواز جمله دانشگاه فرهنگیان می­توان به این موارد اشاره  نمود: عدم اختصاص بودجه كافی به امر پژوهش، وجود چالش‌ها و نگرانی‌های فكری گوناگون برای تأمین هزینه‌های پژوهش،ناآشنایی كافی با روش‌های تحقیق، تردید در كیفیت گردآوری اطلاعات و عدم انسجام در ساختار و یافته‌های پژوهشی، دشواری دسترسی به منابع، بی‌توجهی و یا كم‌توجهی به نیازهای واقعی و روزآمد، كمبود كتاب‌ها و مجلات علمی ـ تخصصی موردنیاز، دشواری استفاده از پژوهش‌های خارجی به دلیل آشنایی كم با زبان انگلیسی(همان منبع)

2-1 اهمیت موضوع تحقیق وانگیزه انتخاب آن

اعتقاد به اینکه تحقیق وپژوهش در کشور ما ثمردهی اندکی دارد تقریباً مورد قبول واحدهای علمی، محققان، پژوهشگران و حتی مراکزی است که می­خواهنداز این پژوهش­

خرید اینترنتی فایل کامل :

ها بهره گیرند.از آنجا که دامنه تأثیرگذاری وتأثیرپذیری فعالیت­های پژوهشی وتحقیقات علمی در سطح ملی مطرح است به نظر می­رسد برای نهادینه کردن پژوهش می­بایست ابتدا ریشه­ها وعوامل ایجاد بی­علاقگی را در بین پژوهشگران شناسایی نمود وسپس با رفع موانع باز دارنده زمینه ورود عملی واثر بخش این افراد را به فرایند پژوهش ایجاد کرد. سه کارکرد اصلی مجموعه­های دانشگاهی یا نظام آموزشی عالی امروز که یونسکو نیز بر آن تأکید دارد عبارتند از:

• تولید دانش (یا پژوهش)
• انتقال دانش(یا آموزش)
• اشاعه ونشر دانش( یا خدمات)

انجام بهینه هر یک از این وظایف و کارکردها، مستلزم انجام تحقیقات علمی است. عرضه خدمات تخصصی به جامعه تنها از طریق شناخت علمی مسائل آن جامعه و ارائه راه­کارهای علمی موفقیت­آمیز خواهد بود.(صمدزاده،1379)

نیروی انسانی شاغل در بخش پژوهش، از مهمترین منابع یک کشور برای رشد و توسعه است. بررسی امر تحقیقات بدون ارزیابی دقیق این عامل امکان­ پذیر نخواهد بود. درحال حاضر به دلایل مختلف اغلب استادان گرایش بیشتری نسبت به آموزش پیدا کرده ودرفعالیت­های خود آموزش را بر پژوهش اولی­تر می­دانند. (علمداری وافشون، 1381).

دانشگاه فرهنگیان در خانواده آموزش عالی کشور دارای مأموریت منحصر به فرد تربیت معلم است پژوهش­های خرد، کلان و فراکلان در خدمت هدف اصلی دانشگاه یعنی ایجاد فرصت­ها و زمینه­ها برای ساخته شدن شخصیت معلمین آینده است.این دانشگاه برجسته­ترین سازمان علمی انسان ساز و مترقی است که لزوم توجه به پژوهش و انجام تحقیقات به­ویژه تحقیقات کاربردی و توسعه­ای در آن محسوس است. پژوهش­محور نمودن دانشگاه نخستین پیش شرط موفقیت علمی در عرصه ­های جهانی و بین ­المللی محسوب می­ شود به نظر می­رسد بررسی موانع پژوهش در دانشگاه اصلی­ترین، مهم­ترین و البته گام نخست در پژوهش­محور نمودن آن محسوب می­ شود.

شناخت موانع تحقیق می ­تواند با بهبود ارتباط بین محققان واستفاده کنندگان از نتایج تحقیق فرایند حل مسأله را سهولت بخشیده وعملاً موجب استفاده از یافته­ های تحقیق گردد. ( دادخواه و دیگران، 1382).

دراین خصوص موانع باید به صورتی واقع بینانه مورد بحث و بررسی قرار گیرد. بدیهی است واکاوی موانع پژوهش از طریق نخبگان علمی که بیش از هر قشر دیگری با پژوهش وفناوری مرتبط هستند بسیار مفید خواهد بود.در این خصوص استادان دانشگاه اصلی­ترین گروه هستند که می­توانند توانایی، تجربه و ذکاوت خود را در خدمت رفع موانع تحقیق وپژوهش به کار گیرند.

آموزش ابزاری برای تربیت نیروی انسانی ماهر و تامین نیازهای جامعه می باشد. یادگیری مهارت ها مخصوصا در آموزش فنی و حرفه ای انجام می گیرد و ارائه آموزشی مناسب که هم توان نظری کارآموزان را ارتقا دهد و هم مهارت های عملی را به آنان بیاموزد ، مسئله مهمی است که مراکز فنی و حرفه ای با آن مواجه هستند ( نجاتی ، 1392 ).

نقش آموزش فنی و حرفه ای در ایجاد اشتغال مولد و تولید ثروت برهیچ صاحب نظری پوشیده نیست، و دغدغه همه دست اندرکاران آموزش مهارت های فنی و حرفه ای تدوین و توسعه روش های آموزشی نوین در این زمینه است ، به گونه ای که کارآموزان در یک محیط آموزشی پویا به کسب مهارت بپردازند(لطفی نژاد ، یزد خواستی ، 1392) .

امروزه در مقایسه با گذشته دانش و مهارتهای مورد نیاز جهت تولید فرآورده های مختلف ، با سرعت بیشتری تغییر می کند. در خصوص آموزشهای فنی و حرفه ای نیز چنین امری صادق است چرا که به طور مداوم فناوری های مختلفی ظهور می کند و دانش فنی تولید محصولات مختلف و همچنین شیوه ارائه خدمات به مشتریان تغییر می یابد . از سوی دیگر ، برخی از کارهای ساده به تدریج پیچیده تر می شود و لزوم یادگیری مهارتهای متعدد را سبب می شود. این پیچیدگی فزاینده گرچه برای کاربران سطح بالاتری از رفاه را فراهم می آورد و با ایجاد فناوریهای نوین ، به نحوی زندگی بشر را تسهیل می کند، با این حال الزاماتی را به همراه داشته است که تربیت تکنسینها و متخصصان ماهر و زبده از آن جمله است . متخصصانی که بتوانند از عهده کارهای پیچیده برآیند و با مهارت هرچه تمام تر نیازهای مختلف جامعه را برآورده سازند(رضوی ،1392 ).

• بیان مساله

تربیت  نیروی انسانی  مورد نیاز جوامع در قالب آموزش  های فنی و حرفه ای از اواخر قرن 19 و اوایل  قرن 20 مورد توجه بسیاری از کشورهای جهان  قرار گرفت. در پی پیشرفت های علمی و صنعتی پس از جنگ جهانی دوم این آموزش  ها به طور بی سابقه ای گسترش یافت. تا انجا که یونسکو  یکی از شاخص های توسعه را  وجود آموزش های  فنی و حرفه ای در کشور ذکر کرد و به دنبال آن توسعه برنامه های آموزش فنی و حرفه ای، از اهداف، بیشتر کشورها قرار گرفت .به عبارت دیگر توسعه بخش های صنعت ، کشاورزی و خدمات در هر کشوری منوط به تربیت نیروی انسانی ماهر و کارآمد در زمینه های فنی  و حرفه ای است. به همین دلیل آموزش های فنی و حرفه ای اهمیت فزاینده ای یافته است و طبیعتا جهت گیری نظام ها ی آموزشی خواهان توسعه به سمت  این آموزش ها معطوف است ( نویدی ، 1382) .

عمومیت و گسترش مراکز آموزشی علی الخصوص توسعه ی مراکز آموزش های فنی و حرفه ای  از جمله ویژگی های برجسته ی دنیای مدرن است  و به تعبیری یکی از ویژگی های جهانی شدن.. آموزش های فنی  وحرفه ای نیاز اصلی عصر ماست و بدون پرداختن به جنبه های مختلف آن، رشد و شكوفایی اقتصادی و صنعتی دور از دسترس خواهد بود. امروزه آموزش فنی وحرفه ای در جهان به صورت یک آموزش مادا م العمر و پیوسته مطرح است (صالحی ،1383) .

تاملی در فرایند و وضعیت رشد و گسترش دوره های آموزش فنی و حرفه ای در ایران، خصوصا بعد از انقلاب اسلامی ایران (1357)، حاکی از اهمیت و ضرورت آن برای نظام اقتصادی و اجتماعی ایران دارد (ودادهیر، 1383) .

آن چه در نهایت خصوصیت و روند توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور راتعیین می کند منابع انسانی آن کشور است و نه سرمایه و منابع مادی آن . برای مثال پروفسور هاربیسون معتقد است که منابع انسانی پایه اصلی ثروت ملت ها را تشکیل می دهد . به وضوح کشوری که نتواند مهارت ها  و دانش مردمش را توسعه دهد و از آن در اقتصاد ملی به نحو موثری بهره بردای کند قادر نخواهد بود هیچ چیز دیگری را توسعه دهد  ( امیری ،1384) .

ایده اصلی نظریه سرمایه انسانی مبتنی بر این نکته است که سرمایه گذاری در منابع انسانی سبب افزایش توان تولید افراد و در نهایت، بهبود رشد اقتصاد می شود (آقایی ، رضا قلی زاده ، باقری1392) .

اقتصاد دانانی چون شولتز و بکر که مفهوم سرمایه انسانی را تکوین و تکامل بخشیدند و آن را تحلیل کردند ، آموزش و پرورش و حرفه آموزی را نوعی سرمایه گذاری تلقی نمودند که در آینده سودمندیهایی را به صورت در آمد اضافه تر برای افراد تحصیل کرده و برای جامعه فراهم می آورد(وودهال،به نقل از امین  فر1380).

آموزش، انسان را به سرمایه انسانی تبدیل میکند که در برگیرنده مهارت مورد نیاز برای بخش سنتی و بخش مدرن اقتصاد است و قدرت تولیدی اشخاص را بیشتر می کند. آموزش فنی وعمومی هر دو از طریق ایجاد توانایی درافزایش قدرت تولیدی جمعیت و به  ویژه نیروی کار باعث افزایش در آمد می شود .همچنین مطالعات نشان داده آموزش ، سطح بهره وری و قدرت تولید کنندگی نیروی کار را بالا برده و افزایش بهره وری نیز در رشد و توسعه اقتصادی تاثیر دارد. (پارک،2006 ).  در سطح خرد سرمایه

خرید اینترنتی فایل کامل :

 گذاری در انسان بازدهی و توان تولید  وی را بالا می برد و این امر دستمزد و در آمد وی را افزایش می دهد . در سطح کلان نیز افزایش بهره وری در نتیجه ی آموزش، به رشد اقتصادی کمک کرده و فرایند  توسعه را تسهیل می کند ( فرجادی ،1383) .

آدام اسمیت ” اقتصاددان معروف کلاسیک، معتقد است : آموزش افراد در واقع نوعی  سرمایه گذاری در آنهاست . با آموزش، افراد تواناتر خواهند شد و رشد قابلیت های آنان سبب می گردد که نه تنها خود به درآمد بیشتری نایل گردند، بلکه جامعه نیز از سرمایه گذاری در آنها منتفع گردد(عمادزاده1374 ) . بنا به اندیشه آدام اسمیت انسان ها با آموزش به سرمایه و ثروتی برای خود و جامعه تبدیل می شوند  (معدن دارآرانی ،سرکار آرانی 1388) .

سازمان آموزش فنی و حرفه ای كشور، كه متولی نظام آموزش غیر رسمی در كشوراست  ارائة این آموزش ها را جزء محورهای اصلی كار خود قرارداده است ( کیائی،حقانی، نیرو1391). و متولی آموزش های مهارتی و کاربردی  جهت ایجاد زمینه های اشتغال مولد، اشاعه فرهنگ کار در جامعه ،توسعه و بهبود توانمندی منابع انسانی  و تربیت تکنسین و کارگران ماهر مورد نیاز بنگاه های اقتصادی و تولیدی را بعهده دارد .

با این حال آموزش فنی و حرفه ای بدون انجام هزینه ممکن نمی باشد و دولت ها و خانواده ها به صورت متقابل مدواما به صرف این هزینه ها می پردازند .

امروزه دولتها، خانواده ها و افراد به طور روزافزونی در آموزش های فنی و حرفه ای سرمایه گذاری می كنند؛ چرا كه این باور عمومیت یافته كه آموزش از یک طرف ، كالا و خدمت مفیدی است كه اشخاص و جامعه از داشتن آن بهره می جویند و لذت می برند و از طرف دیگر،افرادی كه از تحصیلات بیشتری برخوردارند ، در شرایط متعارف ، درآمد بیشتری كسب می كنند. زیرا كه آموزش بیشتر موجب افزایش  قابلیت تولیدی آنان می شود و بر قدرت كسب درآمد آنان می افزاید(صالحی عمران،1383) .

اما هزینه مستقیم تنها یک بخش از هزینه ها است ، بخش دیگر آن هزینه فرصت از دست رفته می باشد .یکی از مهم ترین  مفاهیم در نظریه ها  ، نظریه هزینه فرصت از دست رفته است  . هزینه فرصت یک فعالیت ، عبارت است از ارزش هر فعالیت دیگری که به خاطر فعالیت اول از انجام آن منصرف  شده ایم،  اگر به خاطر انجام دادن یک فعالیت خاص فرصت های مختلفی را از دست داده ایم، ارزش بهترین فرصت از دست رفته مان هزینه فرصت می باشد ( کارلو ، واگ ، به نقل از ارباب 1374 ) .

هزینه فرصت از جمله مفاهیمی است که در پروژه های اقتصادی مطرح می شود و هدف اصلی از طرح آن نیز بررسی تخصیص بهینه منابع  موجود است . پس  می توان گفت هزینه فرصت یکی از مفاهیم کلیدی است که در نظریه پردازی  درباره سرمایه گذاری نقش محوری دارد.  چرا که معمولا بخش عظیمی از هزینه های آموزش هزینه فرصت از دست رفته می باشد

از آن جا که یکی از عوامل عمده رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی هر جامعه ، تربیت نیروی انسانی کارآمد است و سازمان آموزش فنی و حرفه ای نیز یکی از موسسات تربیت کننده نیروی انسانی متخصص است ، سطح معلومات و تجربیات فراگیران باید به گونه ای باشد که به راحتی بتوانند هماهنگ با رشته مهارتی خود جذب بازار کار گردند تا مشکل بیکاری وجود نداشته باشد . از سوی چنان چه نظام آموزش های فنی و حرفه  ای ، هنرجویان دوره  دیده ای داشته  باشد که جایگاه روشن و مشخصی  در بازار کار و نظام اشتغال نداشته باشند ، بخش عمده ای از سرمایه گذاری های شخصی و دولتی به بازدهی مطلوب منجر نمی شود و به  نوعی به اتلاف سرمایه تبدیل  می گردد (امین بیدختی،1383) .

در این راستا سازمان فنی و حرفه ای یکی از مدل های آموزشی مهارتی را بر اساس مدل زیر ارائه داده است .

آموزش           تولید            بازاریابی             فروش

سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور با قابلیت‌ها و جایگاه قانونی خود اجرای آموزش مبتنی بر آموزش، تولید، بازاریابی و فروش را که باعث ارتقای بهره وری فرایند آموزش مهارتی و ایجاد و توسعه اشتغال پایدار گردد را در دستور کار خود قرار داده است.

سازمان فنی و حرفه ای به منظور یادگیری کاراموزان از چگونگی تولید ، بازاریابی ، و فروش محصولات ، کارگاه های آموزشی را راه اندازی کرده که این کارگاه ها علاوه بر کسب مهارت در هریک از رشته های صنعتی ، خدماتی و کشاورزی  با کمک سازمان آموزش فنی و حرفه ای زمینه اشتغال مولد و پایدار را فراهم می کند.

از جمله رشته های اجرایی در این مدل می توان از رشته های تولید ورمی کمپوست، پرورش دام و طیور، پرورش زنبور عسل، پرورش کرم ابریشم، تولید نهال، تولید انواع قارچ، صنایع دستی و تولید اسانس های گیاه و …… را  نام برد( خبرنامه سازمان فنی و حرفه ای ،1391)  .

در این فرایند آموزشی جدید، آموزش به گونه ای صورت می گیرد که کارآموزان همزمان با آموزش و بعد از آن اقدام به تولید محصولاتی در قالب کارگا ههای متمرکز و یا غیرمتمرکزمی نمایند که قابلیت فروش داشته باشد.

این آموزش به صورت تخصصی و بین رشته ای نه تنها مراحل اولیه، بلکه کل فرایند از ابتدا تا زمان فروش محصول را در برمی گیرد. آموزش در این مدل از ابتدای خرید مواد اولیه از بازار تا عرضه محصولات تولید شده، توسط کارآموزان در بازار مصرف ادامه می یابد.

لذا سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور سعی دارد تا با ارائه این  الگو تا حدود زیادی به این اهداف نزدیک شود اما هنوز هیچ گونه تحقیق وپژوهش  در این باره انجام نشده و مزایا و معایب و فرصت ها و تهدیدها ی آن مورد بررسی قرار نگرفته است.

این پژوهش ، به دنبال آن است که این مدلی که از سوی سازمان فنی و حرفه ای ارائه شده را  بررسی كرده و به شناسایی مزایا و معایب و فرصت ها و تهدیدها ی آن بپردازد .