كیوی گیاهی از خانواده Actinidiaxeae و جنس Actinidia است. دراین جنسگونه های زیادی وجود دارد كه تنها دو گونه آن یعنی A. deliciosa و A. chinensis از لحاظ اقتصادی و باغبانی حائز اهمیت هستند. در سالهای اخیر محبوبیت میوه كیوی در سطح جهانی افزایش یافته است، از نظر تولید جهانی در حال حاضر پس از موز، پرتقال و سیب در رتبه چهارم قرار دارد. بر اساس گزارش فائو (2008) ایران رتبه هشتم تولید كیوی را به خود اختصاص داده است. كیوی بهخاطر دارا بودن طعم، عطر مناسب، ارزش غذایی و دارویی فراوان، یكی از محبوبترین میوه در جهان به حساب میآید. بالا بودن ویتامین C، فیبر رژیمی، ویتامینهای E و K، فنولها، تركیبات فلاونوئیدی وآنتیاكسیدانی در میوه كیوی باعث كاهش بیماریهای چون سرطان و ناراحتیهای قلبی و عروقی می شود، همچنین مقاومت بدن را در برابر بسیاری از بیماریها افزایش میدهد. امروزه توجه زیادی به ارزش غذایی میوه ها و سبزیها مبذول گردیده و تحقیقات وسیعی جهت افزایش ارزش غذایی میوه ها و سبزیها صورت گرفت. به طوركلی، كیفیت و ارزش غذایی میوهها و سبزیها به شرایط محیطی قبل از برداشت و عملیات پس از آن بستگی دارد (کارلوس،1999). درجه بلوغ و رسیدگی میوه در زمان برداشت عامل اصلی تعیین كننده كیفیت نهایی میوه و پتانسیل ماندگاری میباشد، بنابراین برای حصول بهترین كیفیت خوراكی و انبارمانی طولانی باید میوه ها در زمان مناسب برداشت شوند هنگامی كه میوه ها كمی نابالغ برداشت شوند علاوه بر اینكه عطر و طعم میوه به خوبی توسعه نمییابد، رسیدن میوه نامنظم بوده و نیز میزان اسید بالاتر و حساسیت به بیماری پس از برداشت بیشتر میشود از سوی دیگر برداشت دیر هنگام باعث میگردد كه میوهها با سرعت بیشتری رسیده و پیر شوند و عمر انباری آنها كوتاه گردد. محققان گزارش كردند كه برداشت میوه ها با بریكس 5/6 نسبت به دیگر زمانهای برداشت دارای ظرفیت آنتیاكسیدانی بالاتری است و در طی انبارداری نیز درصد كاهش وزن میوه ها پائینتر بود (قربانعلیپور، 1388). گزارشهای قبلی نشان دادند كه اگر خرید اینترنتی فایل متن کامل : میزان TSS در زمان برداشت بیش از ده و پائینتر از شش باشد باعث تسریع در نرم شدن میوه كیوی در طول انبارداری میگردد . علاوه بر زمان برداشت، بالا بودن میزان نیتروژن میوه باعث كاهش ماندگاری و ارزش غذایی میوه میشود (جانسون، 1997). در سالهای اخیر سطح زیر كشت كیوی در استان گیلان بطور قابل ملاحظهای گسترش یافته و كشاورزان بطور تجربی بدون در نظرگرفتن زمان صحیح اقدام به برداشت میوه میكنند. در نتیجه ممكن است میوهها فاقد كیفیت مناسب در زمان برداشت و نیز ماندگاری كوتاه باشد بنابراین، در این پژوهش كیفیت و ماندگاری میوه ها كیوی كه بر اساس عرف توسط كشاورزان مناطق مختلف استان گیلان برداشت میشدند، ارزیابی گردید.
: گیاهان دارویی مخازن غنی از مواد موثره اساسی بسیاری از داروها میباشند. مواد موثره اگرچه اساساً با هدایت فرایندهای ژنتیکی ساخته میشوند ولی ساخت آنها بطور بارزی تحت تأثیر عوامل محیطی قرار میگیرد، بطوری که عوامل محیطی سبب تغییرات در رشد گیاهان دارویی، همچنین در مقدار و کیفیت مواد موثره آنها میگردد. آبی که برای آبیاری زمینهای کشاورزی استفاده میشود دارای نمکهای محلول است که پس از تبخیر آب در خاک باقی مانده و به تدریج باعث افزایش شوری خاکهای زراعی میگردد ( برکلی، 1986). حدود 7 درصد اراضی دنیا ( مونس، 2002 ) و 15 درصد از سطح کشور ایران تحت تاثیر شوری میباشند. از اینرو شناسایی و بررسی سازگاری گیاهانی که توان رشد در مناطق شور را داشته باشند میتواند در ایجاد تعادل اکولوژیک مهم باشد ( هادی و همکاران، 1386). از نظر مراحل استقرار گیاه اولین مسئله تندش دانه است. در خاکهای شور بذر از نظر جذب آب و اثرات سمی غلظت بالای نمکها با استرس روبرو میگردد ( هایدر و همکاران، 1972). تنش شوری عموماً باعث تأخیر در جوانه زنی، کاهش سرعت و درصد جوانه زنی و کاهش رشد دانه رست میگردد. به علاوه شوری سبب تأخیر در ظهور ریشهچه و ساقهچه در بذرهای در حال جوانه زدن در محیط شور میشود. شوری کلرید سدیم نسبت به شوریهای دیگر با شدت بیشتری بر روی رویش بافتهای جوا خرید اینترنتی فایل متن کامل : ن تأثیر میگذارد ( وحید و همکاران، 1999 ). پرایمینگ یکی از روش های بهبود کارکرد بذر میباشد. در پرایمینگ اجازه داده میشود که بذرها مقداری آب جذب کنند طوری که مراحل اولیه جوانه زنی انجام شود اما ریشهچه خارج نشود. به عبارت دیگر، بذرها تا مرحله دوم آبنوشی پیش میروند اما وارد مرحله سوم نمیشوند. بعد از تیمار پرایمینگ، بذرها خشک و همانند بذرهای تیمار نشده ( شاهد ) ذخیره و کشت میشوند (مکدونالد، 1999). گزارشهای مختلف حاکی از آن است که پرایمینگ باعث افزایش درصد، سرعت و یکنواختی جوانهزنی و سبز شدن بذر میگردد (دمیرکایا و همکاران، 2006) ( اشرف و رئوف، 2001). همچنین گزارش شده است که این تکنیک باعث افزایش دامنه جوانهزنی بذرها در شرایط محیطی تنشزا از قبیل تنش شوری، خشکی و دما میشود (فوجیکارا و همکاران، 1993) ( دمیرکایا و همکاران، 2006) (اشرف و فولاد، 2005).
داوودی (Chrysanthemum morifolum L.) جز گلهای شاخه بریدهی مهم دنیا است که امروزه رتبه دوم جهانی را پس از گل رز از لحاظ اقتصادی و کشت و کار دارا میباشد. یکی از مشکلات مهم این گل انسداد آوندی و بر هم خوردن تعادل آبی در است. بدین منظور مطالعهای بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 3 تیمار اسید فولویک اسید در 3 سطح (50، 100 و 150 میلی گرم در لیتر(، اسانس گیاهی بهارنارنج در 3 سطح (10، 30 و 50 درصد) و نانو ذرات مس در 3 سطح (5، 10 و 20 میلی گرم در لیتر) همراه با شاهد، در 3 تکرار و 36 پلات و چهار شاخه گل در هر پلات درآزمایشگاه پس از برداشت دانشکده کشاورزی انجام شد. دراین آزمایش عمر گلجایی، کاهش وزن تر، درصد مادهی خشک، میزان کلروفیل a و b، کاهش درجهی بریکس، جمعیت باکتری های انتهای ساقه و محلول گلجایی ، رنگیزه کاروتنوئید و فعالیت آنزیمهای موجود در گلبرگ مورد ارزیابی قرار گرفته است. با توجه به نتایج اثر تیمارهای مورد استفاده نشان داد که بیشترین عمر گلجایی مربوط به نانوذرات مس با میانگین 17 روز و کمترین آن از تیمار اسانس بهار نارنج با میانگین 14 روز بوده است. مقایسه میانگین اثر تیمارهای آزمایشی بر تعداد باکتریهای محلول نشان داد که بیشترین میزان مربوط به تیمار شاهد با میانگین 67/90 واحد بوده، و کمترین آن از تیمار N1 (5 میلیگرم در لیتر نانوذرات مس) با میانگین 33/49 واحد بدست آمد. مقایسه میانگین اثر تیمارهای آزمایشی بر کاهش درجه بریکس نشان داد که بیشترین کاهش درجه بریکس مربوط به تیمار N2 (10 میلیگرم در لیتر نانوذرات مس) با میانگین 39/1 درصد و کمترین آن از تیمار B2 (30 درصد اسانس بهار نارنج) با میانگین 53/0 درصد بدست آمده است.اثر تیمارهای مورد استفاده بر مقدار جذب آب نشان داد که بیشترین جذب آب به تیمار B1(10 درصد اسانس بهارنارنج) با میانگین 20/1 میلیلیتر بر گرم وزن تر و کمترین آن به تیمار شاهد با میانگین 88/0 میلیلیتر بر گرم وزن تر اختصاص داشته است. همچنین بررسی تاثیر تیمارهای آزمایشی بر درصد مادهی خشک نشان داد که بیشترین میزان مربوط به تیمار N1 (5 میلیگرم در لیتر نانوذرات مس) با میانگین 33/32 درصد و کمترین آن از تیمار شاهد با میانگین 33/11 درصد بدست آمده است. با توجه به نتایج بدست آمده، تاثیر تیمارها بر بهبود خصوصیات کیفی پس از برداشت گل داوودی معنیدار بوده است. کلمات کلیدی: عمر گلجایی، اسانس گیاهی، فولویک اسید، نانوذرات مس،گل داوودی فصل اول: کلیات 1 –1– کلیات و گیاهشناسی گلهای بریده عمر کوتاهی دارند و به صورت تازه مصرف میشوند و بهبود ماندگاری آنها یکی از اهداف اصلی صنعت گلکاری میباشد (همت زاده و همکاران، 1386؛ احمد و همکاران، 2011). در سال 1389 بیش از یک میلیارد گل شاخه بریده در کشور تولید شد که 40% این میزان ضایعات بوده است (رستمی و راحمی، 1390). علیرغم اینکه گلهای شاخه بریده در بین محصولات باغی ارزش اقتصادی زیادی دارند، اما جزء فسادپذیرترین آنها به حساب میآیند. تنفس بالا، حساسیت به آسیبدیدگی و فسادپذیری سریع آنها باعث گردیده که به مراقبت بیشتری در مرحله پس از برداشت نیاز داشته باشند (چاناسوت و همکاران، 2003). با توجه به اهمیت کیفیت گل در تجارت گلهای بریده، باید تلاش شود تا گلهای بریده با کیفیت مطلوب به دست مشتری برسند. یکی از مهمترین معیارها برای مصرف کننده در انتخاب گل بریده، طول عمر آن میباشد؛ به همین دلیل یک برنامه مناسب بعد از برداشت به حفظ کیفیت گلهای بریده در زمان طولانیتر کمک می کند (ایسون و همکاران، 2001؛ روئین و حسنپور اصیل، 1390). طبق آخرین آمار رسمی جهانی در سال 2008 در مجموع 121 کشور، صادرات گل های شاخه بریده داشته اند و ایران در رتبه 67 قرار داشته است. ایران در سال 88 با تولید سالانه حدود دو میلیارد شاخه گل، از نظر تولید در رتبه 17 جهان و از نظر صادرات، با صادرات سالانه تنها 10 میلیون شاخه در بین 150 کشور دنیا، در رتبه 107 قرار گرفت (ادریسی، 1388). مهمترین گل های شاخه بریده تولیدی در ایران رز، گلایول، مریم، میخك، داودی، لیلیوم، استرلیتزیا، ژربرا، آنتوریم، مارگریت و آفتابگردان زینتی است (چیذری و همکاران، 1385). خرید اینترنتی فایل متن کامل : داوودی با نام علمی Chrysanthemum morifolium L. از خانواده کلاهپرک سانان[1] میباشد. رویشگاه اصلی اغلب گونه های امروزی چین میباشد. تولید هیبرید تجاری جهت اصلاح داوودی هنوز هم درآمریکا، آسیا و اروپا ادامه دارد. انتخاب آنها نه فقط بر مبنای شکل و رنگ گلها بلکه از لحاظ قدرت گلدهی در تمام فصول سال و کیفیت گلها پس ازبرداشت نیز انجام میگیرد)دول و ویلکینیز، 1999). گل داودی دارای عمر گلجایی طولانی است که به تولید کم اتیلن در دوران پیری آن نسبت داده میشود (بارتولی و همکاران، 1996). این گل از گروه گلهای نافرازگرا است و پیری آن در پاسخ به تغییراتی است که در میزان کربوهیدراتها رخ میدهد (آداچی و همکاران، 1999) و اتیلن در این فرایند نقش چندانی ندارد (نبی گل و همکاران، 1385). مهمترین مشکل پس از برداشت داوودی، زردی برگها و ناتوانی در جذب آب است که منجر به پژمردگی پیش از موعد برگها میشود (ادریسی، 1388).
در طبیعت گیاهانی وجود دارند كه علیرغم تمایل كشاورزان در زمینهای آنها سبز شده و برای محصولات مشكل ایجاد میكنند، به این گیاهان علف هرز نام نهادهاند (هامیتون 1995). این گیاهان به روش های مختلف به عملكرد محصولات اثر گذاشته و حتی كیفیت محصولات را نیز كاهش میدهند. خسارت ناشی از علفهای هرز از آفات و بیماریها نیز بیشتر میباشد به طوری كه در برخی مناطق معتدله میزان خسارت بین 15-10 درصد محصول برآورد شده است (وارینگتون، 1930). در ایران بین 250 تا 300 گونه مطرح علف هرز وجود دارد كه تعداد این علفها در نقاط مختلف كشور بستگی به شرایط و محیط دارد. مجموع خسارت ناشی از علفهای هرز در سطح جهانی بیش از پنج میلیارد دلار است. كه تقریباً معادل با كل خسارتهای حاصل از آفات و بیماریها روی گیاهان زراعی و باغی میباشد (ادیم، 1382) از كل خسارت ناشی از عوامل نامساعد در كشور هندوستان در سال 1987 سهم علف هرز حدود 45 درصد، آفات 30 درصد، بیماریها 20 و عوامل نامساعد محیطی 5 درصد گزارش شده است و (ازبیلی و همكاران 1976) بررسیها نشان میدهد كه در صورت عدم كنترل علفهای هرز میتوان 25 تا 90 درصد كاهش محصول را انتظار داشت، و بالعكس در صورت اعمال روش های صحیح كنترل میتوان 25 تا 90 درصد افزایش محصول امیدوار بود (زند و همكاران، 1386). علفهای هرز یولاف، بارهنگ در سراسر منطقه به خصوص در استانهای اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی انتشار دارند (كریمی،1374). و در سراسر منطقه یافت میشود این گیاهان دارای بذرهای در حال خواب میباشند میزان خواب و جوانهزنی بذرها تحت تاثیر عوامل متعددی چون تعداد لایههای تستا و نوع اپیدرم و فرابر میوه، موقعیت دانه در روی گیاه، اندازه و وزن بذر، سن گیاه و طول روز، زمان برداشت تغییر میكند. خواب بذر در گیاهان زیادی از جمله یولاف، سلمه تره، ترشك و علف هفت بند ایرانی نیز دیده میشود. كشت و استقرار گیاهان مرتعی و كنترل علفهای هرز به علت خواب بذور در آنها، مشكل عمدهای محسوب میشود و درصد قابل ملاحظهای از بذرهای ارقام وحشی در زمان برداشت در حال خواب اولیه بسر میبرند. عدم جوانهزنی همزمان بذرها علفهای هرز به علت خواب در مزارع نیز مشكل عمدهای در كنترل آنها ایجاد میكند (هادی و كریمی، 1374 خرید اینترنتی فایل متن کامل : ). در برنامههای مدیریت تلفیقی علف هرز توجه به خواب بذر و آگاهی از مكانیزم خواب و نحوه بیدار شدن بذور اهمیت ویژهای دارد (كارسون و میلبرگ، 2007). بنابراین اهمیت موضوع سبب شد كه تحقیقی با هدف مطالعه تاثیر تیمارهای مختلفی شیمیایی بر رفع خواب بذر در علفهای هرز انجام گیرد. به طوری که در این تحقیق دو گیاه بارهنگ و یولاف وحشی تحت تاثیر تیمار با غلظت های متفاوتی از اسید جیبرلیک و نیترات پتاسیم جهت یافتن تیمارهایی مناسب به منظور برطرف كردن خواب بذر بررسی گردیدند.
در چند دهه اخیر، اندیشمندان اقتصادی ادیان مطالعات و تحقیقات گسترده و فراوانی را در زمینهی اقتصاد دینی( تجزیه وتحلیل رفتارها، نهادها و سیاست های اقتصادی با توجه به زمینههای دینی) انجام دادهاند که حاصل آن به صورت گنجینهای غنی در اختیار جامعهی علمی قرار دارد. در این میان، مطالعه دربارهی اندیشه اقتصادی یهودیت، مسیحیت واسلام رونق بیشتری دارد؛به طوری که اندیشمندان الهیاتی و اقتصادی این سه دین توحیدی ضمن تشکیل انجمنهای علمی وبرگزاری کنفرانسهای سالانه، مجلات علمی و مجموعهی بسیار وسیعی از کتب و مقالات را در مورد اندیشهی اقتصادی ادیان مذکور تألیف کردهاند. پرسش بسیار مهمی که برای این اندیشمندان مطرح است،این است که اقتصاد مطلوب و مورد نظر دین کدام است و چه ویژگیهایی دارد؟ دستیابی به پاسخ این پرسش مستلزم بررسی دیدگاهها و نظریات اقتصادی همهی ادیان بزرگ شرقی و غربی است که کار بسیار دشوار و بزرگی است و تنها گروههای بزرگ علمی از عهدهی پاسخ گویی به آن بر میآیند. از آنجا که یهودیت، مسیحیت و اسلام از جملهی ادیان بزرگ ابراهیمی هستند و با توجه به این که پیدایش، گسترش و تحکیم پایههای دانش جدید اقتصاد در کشورهایی صورت گرفته است که عموماً پیرو دین مسیحیت بودهاند و همچنین با توجه به گستردگی آرای اقتصادی اسلام و تجربهی تاریخی اقتصاد اسلامی در صدر اسلام و در طی دورهی تمدن بزرگ اسلامی ونیز با عنایت به این که یهودیت قدیمی ترین دین در میان سه دین اصلی دنیا است که ریشه در خاورمیانه دارند و تاریخچه این دین، سنتی بسیار غنی از تفکرات معنوی و قوانین اخلاقی در تمامی ابعاد وجودی انسان، از جمله بعد اقتصادی آن پدید آورده است، انجام مقایسهی تطبیقی میان اندیشهی اقتصادی یهودیت ، مسیحیت و اسلام می تواند ضمن ارائه پاسخی مقدماتی به پرسش اساسی مذکور ، گامی مثبت برای شناخت ویژگی های اقتصاد دینی و باز شناسی آن از اقتصاد غیر دینی متعارف باشد و زمینهی مطالعات بیشتر و کاراتر را در این حوزه از دانش فراهم کند. صاحب نظران اقتصادی یهودی، مسیحی واسلامی برای دستیابی به اقتصاد دینی ؛ طی دو مرحله ، نظامهای مهم اقتصادی معاصر(سرمایه داری[1] و سوسیالیسم[2] ) و نظریهی اقتصادی متعارف (به ویژه قرائت نئوکلاسیک[3] آن) را نقد و ارزیابی کردهاند: مرحلهی اول ، مربوط به قبل از طرح اندیشهی اقتصادی دین است. در این مرحله، اندیشمندان دینی با انتقاد از روششناسی به کار رفته در اقتصاد متعارف که ارزشهای اخلاقی و معنوی را از نظریه و نظام اقتصادی حذف می کند و همچنین با نقد قضاوتهای ارزشی اقتصاد متعارف که ناسازگار با ارزشهای اخلاقی و معنوی دین ( اعم از یهودیت ، مسیحیت واسلام) است اقتصاد دینی را معرفی و از نظر علمی توجیه می کنند. در مرحله دوم که پس از پذیرش اقتصاد دینی و طرح اصول و نظریات اقتصادی دین است، صاحب نظران اقتصاد دینی با اتکا به معرفت جدید اقتصاد دینی به نقد اصول، نظریات و نظامهای اقتصادی متعارف می پردازند. در واقع در مرحله اول ، به چرایی و علل وجودی اقتصاد دینی پاسخ داده میشود و در مرحلهی دوم نیز که تاکید مجدد بر لزوم مطالعات در زمینهی اقتصاد دینی است، به چیستی ( ماهیت) اقتصاد دینی پرداخته میشود؛ به عبارت دیگر ، ویژگیهای اقتصاد دینی از اقتصاد غیر دینی ، باز شناسی و معرفی می شود. در این پژوهش، به مقایسه دیدگاههای اقتصادی یهودیت، مسیحیت واسلام می پردازیم با این هدف که با استخراج دیدگاههای اقتصادی مشابه و مشترک این ادیان ، درک عمیقتری از اقتصاد دینی و خصوصیات آن بهدست آوریم. سوال اصلی که در این پژوهش بررسی شدهاست، این است که :جنبههای تشابه و تمایز دیدگاههای صاحب نظران اقتصادی یهودیت ، مسیحیت و اسلام در اصولی مانند کار، مالکیت، بازار، دولت و عدالت اقتصادی چیست؟ سوالات فرعی پژوهش نیز عبارتند از : 1-یهودیت از چه دیدگاه اقتصادی برخوردار است؟ 2-مسیحیت از چه دیدگاه اقتصادی برخوردار است؟ 3-اسلام از چه دیدگاه اقتصادی برخوردار است؟ با توجه به سوالهای مذکور فرضیههای زیر برای بررسی و ارزیابی در این پژوهش مطرح می شود : 1.یهودیت، مسیحیت و اسلام در ارائه مکتب اقتصادی بر اصول مشترکی تاکید دارند . 2.یهودیت دارای دیدگاه اقتصادی منسجم است . مسیحیت دارای دیدگاه اقتصادی منسجم است . اسلام دارای دیدگاه اقتصادی منسجم است . هدف اصلی از انجام این پژوهش طرح دیدگاههای اقتصادی یهودیت، مسیحیت واسلام ازمنظر صاحبنظران اقتصادی این ادیان و انجام تحلیل تطبیقی میان آنها با تاکید بر مسایل مهم اقتصادی مانند کار، مالکیت، بازار، دولت و عدالت اجتماعی است . به طور کلی در این پژوهش برای شناسایی، از روش اسنادی کتابخانهای استفاده شده است. دیدگاههای صاحب نظران اقتصادی یهودی ، مسیحی واسلامی داده های این پژوهش را تشکیل می دهند و بر دیدگاههای مشابه و مشترک صاحبنظران درون دینی و بین دینی تاکید شده است. برای بررسی سؤالات، ارزیابی فرضیهها و در نهایت دستیابی به اهداف این پژوهش، روش تجزیه و تحلیل تطبیقی دیدگاهها ، استفاده شدهاست. در این روش مجموعهی متون و نوشتههای معتبر صاحب نظران اقتصادی یهودی، مسیحی واسلامی به منظورمقایسهی اشتراکات و افتراقات دیدگاه های اقتصادی این سه دین بررسی خواهدشد. پژوهش حاضر به گرایشهای اصلی یهودیت ، مسیحیت واسلام می پردازد. این پژوهش درچهار بخش سازماندهی شده است :در بخش اول ، به اندیشههای اقتصادی یهودیت در دو فصل سیر تاریخی اندیشههای اقتصادی یهود و مبانی اقتصادی یهود می پردازیم ؛ در بخش دوم، به اندیشههای اقتصادی مسیحیت در دو فصل سیر تاریخی اندیشههای اقتصادی مسیحیت و مبانی اقتصادی مسیحیت پرداخته میشود و در بخش سوم، به اندیشههای اقتصادی اسلام در دو فصل سیر تاریخی اندیشههای اقتصادی اسلام و مبانی اقتصادی اسلام میپردازیم و در بخش چهارم نیز با مقایسهی اندیشهی اقتصادی اسلام ، مسیحیت و یهودیت همانندیها و واگراییهای اصول اقتصادی بین آن ها را روشن میکنیم.این مقایسه نشان میدهد که با وجود تفاوتهای الهیاتی و عقیدتی فراوان در درون هر دین و دربین این سه دین بزرگ توحیدی هماننیهای بسیاری در مورد اصول اقتصادی آنها وجود دارد. برخی از صاحب نظران، تفاوت دو رویکرد یاد شده را بر تفاوت اقتصاد هنجاری و دستوری از یک سو و اقتصاد اثباتی از سوی دیگر منطبق مینمایند و ادعا می کنند که «اقتصاد دینی» ترتیباتی دستوری است که از سوی مذهب نسبت به علم اقتصاد جهت یابی می کند، ولی «تحلیل اقتصادی از دین» ترکیباتی اثباتی است که از علم اقتصاد به سوی مذهب حرکت می کند. این تفسیر اگرچه در برخی موارد قابل قبول است، اما در همة موارد چنین نیست. زیرا گزارههای زیادی در اقتصاد دینی نیز وجود دارد که جنبة اثباتی دارند و همهی آنها دستوری نیستند؛ برای یک گزاره از اقتصاد مسیحی (آیهای از کتاب مقدس ) این است که : «خداوند نعمتها و منابعی در اختیار انسان قرار داد، تا از آن استفاده مطلوب بهعمل آورد و در حفظ آن بکوشد» (سفر تکوین 2/15). بدیهی است این گزاره در یک قالب اثباتی وبه صورت شرطی است؛ یعنی خداوند نعمت را در صورت بهره برداری درست از آن، در اختیار بشر قرار میدهد. [9]همچنین این گزاره از اقتصاد اسلامی یک گزاره اثباتی است. «لو ان اهل القری آمنوا و اتقوا لفحنا علیهم برکات من السماء و الارض (اعراف 7/96) چنانچه مردم (شهرها و قریهها) همه ایمان میآوردند و تقوا پیشه میکردند همانا درهای برکت آسمان و زمین را به روی آنها میگشودیم. یا روایتی از امام معصوم (ع) که میفرماید: لو عدل فیالناس لا ستغنوا: اگر در میان مردم عدالت برقرار شود مردم بینیاز میشوند». در عین حال ممکن است برخی از قرائتهای اقتصاد دینی، تماماً بر امور دستوری و هنجاری استوار باشند. با ذکر این مطلب، به طور ضمنی بر یک پیش فرض اساسی خود در این پژوهش تأکید کردیم و آن این است که: ترکیبهای مربوط به اقتصادهای دینی خصلت چند قرائتی دارند. هرچند پیشینهطرح مباحث اقتصادی از دیدگاه دین به قدمت اندیشههای دینی باز میگردد، امّا میتوان گفت بحث علم اقتصاد و دین از زمان آدام اسمیت[10] آغاز شد. آدام اسمیت در کتاب ثروت ملل مباحثی از رفتارهای کلیسا و روحانیان را در قالب نظریههای اقتصادی خود گنجاند، مانند این که روحانیون و معلمان مذهبی نیز مانند دیگران در رفتارهایشان خودمحوری را ملاک دارند، رفتارهای مذهبی روحانیان مانند رفتارهای اقتصادی افراد است (اسمیت 1776). پس از اسمیت ( شاید به این علت که او رفتارهای دینی را براساس اصول اقتصادی تحلیل میکرد ) نظرات او مورد توجه اندیشمندان معتقد به دین قرار نگرفت. وی نظر خود را برای تشریح رفتار کلیسا و سران مذهبی ارائه کرد. ماکس وبر[11] 130 سال پس از اسمیت تلاش کرد دیدگاه جدیدی با این مضمون ارائه کند که تفاوتهای اقتصادی در رفتار افراد و در نتیجه، تفاوتهای اقتصادی جوامعممکن است ناشی از تفاوتهای مذهبی آنها باشد. اندیشمندان مختلف نظریهی وبر را نقد و بررسی کردند، اما در خیزش جدید جوامع اسلامی و دانشمندان مسلمان نظریات جدیدی مبنی بر تأثیر دین بر رفتارهای اقتصادی ارائه شد و به دنبال آن، این خیزش باعث رشد شدید مباحث اقتصادی و دین در سی سال اخیر شده است. در کنار این رشد، بعضی از پژوهشگران به نظریات آدام اسمیت که نگرش خاصی به مذهب دارد، بازگشتهاند و بررسی رفتارهای دینی بر اساس مبانی اقتصادی را محور، پژوهشهای خود قرار داده اند. در کنار این روند، اندیشمندان معتقد به دین، در ادیان مختلف تلاش کردهاند اقتصاد سنتی سرمایهداری را از ابعاد مختلف به نقد بکشند و بعضی از اقتصاددانان کوشش کردهاند نظامها یا ابعادی از نظامهای اقتصادی مبتنی بر مذهب را ترسیم کنند. براین اساس میتوان مجموع مطالعات در زمینه رابطه اقتصاد و دین را در چهار دسته برشمرد: 2- نقد اقتصاد سنتی براساس مبانی دینی، مانند نوشتههای سید قطب (1966)، صدیقی (1972)، بیزنر[17] (1989) .این دسته از پژوهشها بیشتر نزد مسلمانان بوده است. 3- بررسی و تبیین نظامهای اقتصادی یا ابعادی از آن براساس دین، مانند نوشتههای صدر (1961)، جامو[18] (1970) چاپرا[19] (1992) . 4- تشریح و تبیین رفتارهای اقتصادی براساس و تحت تأثیر دین که بخش گستردهای از پژوهشها و نوشتههای سه دهه اخیر در زمینه دین و اقتصاد ، در این دسته جای میگیرد که از جملهی آنها می توان مطالعات انجام شده توسط قحف (1972) فهیم خان[20](1991)متوالی[21](1991) آزی و ارنبرگ (1976) و را نام برد که در این پژوهش به بخشی از آنها اشاره میشود. تحقیقات صاحب نظران اقتصادی مسلمان در زمینهی پژوهش حاضر عبارتند از: 3- نادر حبیبی، پیامدهای اقتصادی نظامهای بدون بهرهی بانک داری اسلامی را با بهره گرفتن از مدل تعادل عمومی در سال 1987 در دانشگاه دولتی میشیگان بررسی کرده است. او مشاهده کرد که هر چه از نرخ بهره صفر دور شویم، پسانداز خالص فزونی میگیرد و تخصیص ریسک بهبود مییابد. او همچنین مدل اقتصادی کلان مشابهی را بهکار برد تا انتخابهای سیاست پولی و مالی را که در دسترس دولتهای کشورهای اسلامی است، بررسی کند. کتابهایی که در این زمینه تا کنون در ایران به چاپ رسیده است عبارتند از : 1- کتاب« مباحثی در اقتصاد خرد، نگرش اسلامی»: در این کتاب که مجموعه مقالات سیزده اندیشمند و اقتصاددان مسلمان است، بیشتر دربارهی اهداف و انگیزههای مصرف و تولید و تفاوتهای عمده رفتار مصرف کننده و تولید کنندهی مسلمان و مقایسهی آن با رفتار افراد غیر دینی بحث شده است؛ سپس پژوهشگران در بیشتر مقالات با بهره گرفتن از منحنیهای مطلوبیّت و حدّاکثرسازی، به تحلیل اقتصادی و همچنین به مسئلهی تخصیص منابع و اقتصاد رفاه پرداختهاند. 2-کتاب« اقتصاد کلان با نگرش اسلامی»: این کتاب، نتیجه کوشش دو تن از پژوهشگران مسلمان عرب زبان است که در هشت فصل تدوین شده و در تفهیم مطالب، همانند علم اقتصاد کلان از تحلیلهای اقتصاد کلان در زمینهی مصرف، سرمایهگذاری و همچنین از مدل IS- LM در تبیین تعادل کل استفاده کرده است. مؤلّفان تقریباً همانند دیگر اقتصاددانان مسلمان در اثبات دخالت نقش ارزشها و اعتقادات در رفتارهای اقتصادی کوشیدهاند. پیشگفتار 1- نیازها، اندیشهها و ریشه های ترکیب دین و اقتصاد در ضمن هر دو شاخه مطالعات دین و اقتصاد (تحلیل اقتصادی از دین و اقتصاد دینی) از پیشینهقابل توجهی برخوردارند؛ برای مثال صاحب نظرانی مانند، گری بکر، رابرت برو، یاناکان[24]، استارک[25] و فینک[26]، مطالعات خود را بیشتر در مقولهی «اقتصاد دین» متمرکز ساختهاند. همچنین گی[27]، کوران[28]، پوپر[29]، واترمن[30] عمدتاً به بررسی «اقتصاد دینی» پرداختهاند .شاید بتوان آدام اسمیت را اولین اقتصاددانی دانست که آغازگر مطالعات دین و اقتصاد ( به ویژه در شاخهی تحلیل اقتصادی از دین ) در اواخر قرن 18 بوده است. او ادعا می کند که کارگزاران متدین و غیرمتدین به طور یکسان دنبال کسب نفع شخصی از فعالیتهای خود هستند. وی بازار کالا را با بازار مذهب قابل مقایسه میداند، اما بررسیهای گسترده در این شاخه از دین و اقتصاد از اواخر قرن 20 دهه 1970 ، آغاز شد. تحلیلهای دین و اقتصاد در شاخهی اقتصاد دینی قدمت زیادی ندارد و بیشتر محصول قرن بیستم است. اولین نوشتههای اقتصاد اسلامی به سال 1910 و پس از آن مربوط می شود و اولین نوشته های اقتصاد مسیحی، اقتصاد بودایی و مانند آن به دهه 1970 و پس از آن تعلق دارد. [31] در حال حاضر علاوه بر انتشار کتب و مقالات، اجرای طرحها، راه اندازی کنفرانسها، کارگاهها و نشستهای تخصصی، کلاسها، رشتهها و گرایشهای آموزشی نیز در عرصه های دین و اقتصاد در حال برگزاری است. همچنین در این ارتباط انجمنهای علمی شکل گرفته است و مجلاتی علمی به صورت مستقل در این زمینه منتشر می شود و مقالات دیگری نیز در نشریات غیرمرتبط با دین و اقتصاد به چاپ میرسد . پایگاههای اطلاعاتی نسبتاً زیادی نیز به این موضوع اختصاص یافته است؛ برای نمونه میتوان از جامعه مطالعات علمی دین در آمریکا، انجمن اقتصاددانان مسیحی انگلستان، انجمن اقتصاددانان مسیحی آمریکا، انجمن اقتصاددنان بودایی، انجمن بین المللی اقتصاد اسلامی، انجمن علمی اقتصاد اسلامی ایران، نشریات دین و اقتصاد در آمریکا و اروپا، مطالعات علمی دین در آمریکا، نشریه جامعه شناسی دین از انگلستان، تحقیقات اقتصاد اسلامی IDB ، فصلنامه اقتصاد اسلامی و مانند ان نام برد[32]. 2- عناصر و زمینههای پیوند اقتصاد و دین همان گونه که اشاره شد دین، به طورکلی مجموعه ای از اخلاق، عقاید و احکام است. با فرض پذیرش این تعریف کلی از دین، دین و اقتصاد میتوانند حداقل سه پیوند با هم داشته باشند: یکی پیوند اخلاقی و ارزشی است؛ دوم، ارتباط عقیدتی و ایمانی است و سوم، پیوند مربوط به احکام و امور فقهی و حقوقی است. برخی از صاحب نظران، دین را مجموعه ای از عقاید و نهادهایی تعریف می کنند که مبتنی بر نیروهای خارق العاده است . البته تعریفهای دیگری نیز از دین شده است. هر نوع تعریف که مبنا قرار گیرد، به طور بالقوه توجه به پیوند عناصر موجود در قلمرو دین و اقتصاد از نظر علمی و تجربی مؤثر و مفید است. توجه به این روابط و عناصر از جهت علمی در استخراج چارچوبهای نظری از این رشته مؤثر است و از نظر عملی نیز به خاطر ت خرید اینترنتی فایل متن کامل : أثیر بر رفتار کارگزاران، داده های تجربی متفاوتی ایجاد می کند. [33]